Gün geçtikçe daha fazla bilgiye dayalı nitelik kazanan dünya ekonomisinde, fikri mülkiyet, günümüz iş yönetimi kararlarında en önemli değerlendirme kalemlerinden birisi olarak yerini almaktadır. Yenilik güdüsünün ve insan yaratıcılığının bir sonucu olarak her geçen gün KOBİ’ler tarafından yeni ürünlerle birlikte yenilikçi tasarımlar ve yeni markalar pazara sunulmaktadır. Ancak, birçok KOBİ, Fikri Mülkiyet Hakları Sistemi’nin ve bu sistemin kendilerine buluşları, markaları ve tasarımları bakımından sağlayabilecek olduğu avantajların farkında olmadığından, yenilikçi ve yaratıcı kapasitelerini tam olarak ortaya çıkaramamaktadır. İyi bir buluş veya tasarım, koruma altına alınmazsa söz konusu ürün veya hizmet, bunları daha uygun bir maliyetle ticarileştirme bakımından daha avantajlı konumda olan daha büyük kapasiteli rakipler tarafından rahatlıkla sahiplenilebilir. Bir işletmenin fikri mülkiyetinin doğru ve yeterli bir şekilde korunması, bu tarz olası hak ihlallerinin önüne geçmek ve fikirleri gerçek pazar değeri olan işletme varlıklarına dönüştürmek bakımından oldukça önemlidir.
KOBİ’lerin, işletme ve ticari faaliyetlerinde fikri mülkiyet varlıklarını daha iyi değerlendirerek kullanabilmelerine katkıda bulunmak için uluslararası platformda Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO), ülkemizde ise Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT), gerekli mevzuat altyapısını hazırlamakta ve uygulamaktadır. Fikri mülkiyet konuları iki grup olarak tanımlanabilir. Bunlardan birincisi patentleri, faydalı modelleri, markaları, tasarımları ve coğrafi işaretleri içine alan sınai mülkiyet haklarıdır. İkincisi ise telif hakları ve ilgili haklar olarak da adlandırılan yazılı edebi ve sanatsal eserler ile icra edilen, kaydedilen eserlerdir. Teknolojinin her alanındaki buluşlara, yeni olması, buluş basamağı içermesi ve sanayiye uygulanabilir olması şartıyla patent verilir. Başvuru tarihinden başlamak üzere patentin koruma süresi yirmi yıl, faydalı modelin koruma süresi on yıldır, bu süreler uzatılamaz. Marka, belli mal veya hizmetlerin belli kişi veya işletme tarafından üretildiğini veya sağlandığını belirleyen, ayırt edici bir işarettir. Tescilli markanın koruma süresi başvuru tarihinden itibaren on yıldır. Bu süre, onar yıllık dönemler halinde yenilenebilir. Doğal ve beşeri unsurların bir araya gelmesi sonucu gıda, tarım, maden, el sanatları ürünleri ve sanayi ürünlerinden şartlara uygun olanlar, tescil edilmesi şartıyla, coğrafi işaret veya geleneksel ürün adı korumasından yararlanabilir (TÜRKPATENT).
TÜRKPATENT kurumunun 2016 yılı istatistikleri incelendiğinde, Patent Başvurusunda bulunan iller sıralamasında Kayseri 88 başvuru ile 11. sırada yer alırken, bu başvuruların 19 tanesi tescillenmiştir. Marka Tescil başvurusunda bulunan iller arasında ise 1320 başvuru ile 12. sırada yer alan ilimiz Marka Tescil Belgesi almış iller sıralamasında 1260 tescil sayısı ile 9. sırada yer almıştır. Ülkemizin en önemli sanayi ve ticaret kenti olarak bilinen Kayseri’de üretim yapan, buluşlara imza atan, mal veya hizmet sağlayan KOBİ’lerimize buluş, mal veya hizmetleri için Fikri Mülkiyet Hakları konusunda destek başvuru noktası olacak ve bu tescil rakamlarının daha da yukarılara çıkmasına katkı sağlayabilecek birkaç önemli adresi de burada belirtmek gerekir.
Fikri Mülkiyet Hakları KOBİ Yardım Masaları (IPR HELPDESK) ücretsiz olarak fikri mülkiyet haklarının kayıt işlemlerini yapan, hak ihlalleri ile mücadele etme ve fikri mülkiyetleri yönetme konularında birinci basamak danışmanlık hizmeti sunan portallardır. Bu yardım masaları, farkındalık oluşturmayı hedeflemekte, eğitim ve eğitici materyal sağlamaktadır (https://www.iprhelpdesk.eu).
Maddi anlamda destek noktasında ise, KOSGEB, Sınai Mülkiyet Hakları Desteği kapsamında KOBİ’lerin TÜRKPATENT veya muadili yurt dışı kurumlardan, Patent Belgesi, Faydalı Model Belgesi, Endüstriyel Tasarım Tescili Belgesi, Entegre Devre Topografyaları Tescil Belgesi almak için başvuru yapılan kurumlara yaptığı ödemelere ve TÜRKPATENT üzerinden alınan belgeler için patent vekili giderleri ile TÜRKPATENT muadili yurt dışı kurumlardan alacakları Marka Tescil Belgeleri için başvuru yapılan kurumlara yaptığı ödemelere destek sağlamaktadır (KOSGEB). Ayrıca, patent başvurusuna ilişkin harcamalar, TÜBİTAK ve TÜRKPATENT işbirliğinde gerçekleştirilen patent başvurusu teşvik ve destekleme esasları kapsamında verilen desteklerden karşılanabilmektedir (TÜBİTAK).